Als je er onbevangen naar kijkt, het op je af laat komen, dan kan het Evangelie je soms tegen de haren instrijken. Zoals het gedeelte dat zojuist werd voorgelezen, wat zich aan woorden afspeelt tussen Jezus en de vrouw. In elk geval door de manier waarop de Evangelist Mattheus Jezus doet reageren, het verhaal misschien componeert. De vrouw komt op voor haar zieke dochter, die dat zelf niet kan. En ze laat, als een terriër, niet af!

Waarom wijst Jezus de vrouw, zo bruut bijna, af? Zijn leerlingen en Hij waren naar een grensgebied vertrokken, het gebied van Tyrus en Sidon. Misschien was Jezus in zijn eigen omgeving de disputen beu en de tegenwerking die Hij ondervond. Als we door zouden lezen, dan leggen ze heel wat kilometers af en we zien dat Jezus dat vaak doet, net binnen of net over de grens verblijven. Een grensganger!

De vrouw, zonder naam in onze tekst, voelt dat ze bij Hem moet zijn met haar zorg. En ze roept Hem met zijn messiaanse titel: Zoon van David, Ze is niet joods, maar in dat wat genoemd wordt heidens gebied waren wel joodse conglomeraties. Misschien was Jezus daarnaar op weg. Zoon van David, heb medelijden met mij! Zij weet wat ze wil en ze oet een beroep op zijn hart en barmhartigheid en ze blijft ondanks opmerkingen en tegenwerpingen het gesprek gaande houden. Misschien kent of onderhoudt ze niet de Tora, of het joodse religieus leven, maar ze heeft de kruimels ervan opgepikt. En die geven haar moed. Zij heeft haar geloof. En haar eigen geweten. En haar moederhart dat pijn doet. En wie zal en mag eigenlijk zeggen of ze er wel of niet bij hoort?  Wie wel of niet welkom wordt geheten. Waar is de gastvrijheid. Hoe hoog zijn de muren, hoe dicht de deuren?

Ik weet dat ik al eerder het project naar een synodale kerk heb genoemd. Het logo staat hier nog in de hal. De start met webinars en lezingen was als een frisse wind, zo levendig. Gericht op inspraak en participatie van alle gelovigen wereldwijd. Hoe wij de Kerk, met een hoofdletter, beleven en zien. De continentale fase die nu loopt heeft als speerpunt dat wij een luisterende kerk moeten worden. Van de leiding, het Bestuur, Paus en Bisschoppen naar de gelovigen maar ook vice versa. Wat geloven en hopen wij? Wat zijn onze vragen en zorgen? Wat zou er moeten veranderen en zal ooit het ambt, in elk geval het diakenambt, voor vrouwen toegankelijk worden? Er is zoveel geloof, zoveel talent, zoveel verlangen ook! Waar loop je tegenaan, wat als jouw kerk, waar je gedoopt, gevormd, wellicht gehuwd bent, wat als die wordt verkocht, of afgebroken. Wat is mijn/onze zeggenschap in de parochie? Waar blijft de stem van vrouwen- vooral- en mannen? Wij zijn samen immers de Kerk, volk van God.

Kort gezegd: hoe Top- down of hoe Bottom- up zou het kunnen zijn binnen het feit dat wij horen bij een wereldkerk, die een hiërarchische kerk is. En ook moet zijn! Maar dat is een andere overweging. 

Toen wij, van Mariëngaard, hier begonnen in 1992, waren er in de parochies rondom vele lekenvoorgangers. Zeer enthousiaste vrijwilligers. Henk Weijts, Willemien en ik hebben zo’n 30 cursusavonden met hen mogen houden. Op één ervan deelden we plastic koffiebekertjes en een schaar uit met de opdracht: Bouw je eigen kerk! Zoals jij die zou willen zien. Er werden ramen uitgeknipt, een of meerdere deuren, soms naar alle kanten en ik weet nog dat iemand de beker geheel openknipte tot de bodem en die plat op tafel legde. Een boeiende avond. Een pré- synodale zou ik nu zeggen. Wij zijn ingebed in een deel van een wereldwijd instituut. Met afspraken en regels. Die had Jezus, Zoon van de Tora, ook en soms heel stellig. Zoals vandaag. Maar hoe mag jouw geweten spreken, de vrucht van het 2eVaticaans Concilie? Een uitspraak is: “het hart weet de weg”. Dat is niet puur emotie of intuïtie.

Het sluiten van kerken, zeker financieel maar ook vanwege tekort aan ( gewijde) ambtsdragers en teruglopende inkomsten, is onontkoombaar maar kan een grote leemte doen ontstaan. Waar gaan mensen in nood heen? zij die zich alleen voelen, geestelijke steun nodig hebben. Zoals de vrouw vandaag: Heer, help mij?  Welke ruimte durven parochianen in te nemen, en zeker ook te creëren om te blijven samenkomen, voor het delen van lief en leed, het lezen van het Evangelie, het samen bidden van het Onze Vader en een kop koffie. in hun eigen kerkruimte! Ontmoeting, met elkaar, maar ook met de Ene, de God die uitnodigt en ons zoekt. De parochie is een eigen en sterke identiteit, die van de mensen is. Ze blijft mijn/ons geestelijk thuis! 

Jesaja zegt het vandaag: mijn huis zal genoemd worden: een huis voor alle volken, voor alle mensen van goede wil, die willen aansluiten, de vreemdeling, de gast.

De Kanaänitische is een oprechte gelovige. Dat is wat Jezus aan haar ervaart. Ze zet in op het Verbond, al kent ze niet alle afspraken. Het verandert haar leven, deze ontmoeting. En misschien ook het leven van Jezus.

Nog 2 dingen:
In onze voorbereiding noemden we de eerste regels uit  Psalm 4 zoals geschreven in de bundel GvL. De eerste strofe luidt: Gij zijt mijn waarheid. Gij die mij ruimte geeft! Wees mij genadig.
Die ruimte werd gevierd en beleefd, op de slotdag van de wereldjongerendagen in Lissabon. Na een wake vierde Paus Franciscus Eucharistie met ruim 1 miljoen jongeren. Zij voelen zich in parochies soms alleen. Maar daar, met vele leeftijdgenoten was er saamhorigheid, herkenning. In zijn slotwoorden, vrij samengevat, zei hij:
Je bent niet alleen. 
Onthoud wat je hier hebt beleefd en gevierd. 
Weet dat je met velen bent. 
Leef daaruit. 
Breng Gods stralende glimlach naar iedereen.
Dat geldt ook voor ons, deze dag en overal waar wij komen.

Hierop past alleen: Amen!